İsveç' te bir Türk : Lütfi Özkök

"Ben ünlüler ile çalışmam,ilklerin fotoğrafçısı olmak isterim" diyen profesyonel portre fotoğrafçısı Lütfi Özkök, aralarında Orhan Pamuk'un da bulunduğu otuzdört Nobel ödüllü edebiyatçının portresini aynı zamanda bir fotoğraf albümü olan "Nobel Ödüllü Edebiyatçılar " adlı kitabında topladı.

Lütfi Özkök, yarım yüzyıldan fazla bir süre boyunca dünyanın dört bir yanından edebiyatçıların portresini çekti.Portre fotoğraflarında kusursuz bir çekim tekniği ve karanlık oda çalışmasının yanı sıra, her başarılı portre fotoğrafında olduğu gibi, fotoğrafı çekilen kişinin ruh dünyasına, kişiliğine ilişkin özgün bir yorum getirmeyi ihmal etmeyen ünlü fotoğrafçı, Paris'te öğrenciliği sırasında tanıştığı Anne Marie ile evlenerek 1950'de İsveç'e yerleşti. 1953 yılında Orhan Veli, Oktay Rifat, Melih Cevdet, Fazıl Hüsnü, Cahit Külebi, Lasse Söderberg ile birlikte İsveççe "Brödet och Karleken" olan (Ekmek ve Sevda) küçük bir el basması şiir antolojisi yayınladı.1964 yılında ise Sundsvall Şehir Müzesi’nde Varşova’dan Resimler ve Dünyadan Yazar Portreleri sergisi, İsveç’in birçok kitaplık ve müzesinde bir yıl süreyle dolaştırıldı. 1965 yılına gelindiğinde ise ünlü fotoğrafçının sergilenen fotoğrafları, basında çıkan eleştiri yazılarıyla birlikte Foto Expo Yayınevi tarafından kitap biçiminde basıldı. 1966 yılında İsveç Hükümeti Lütfi Özkök'e, sanat çalışmalarını serbestçe sürdürebilmesi için arka arkaya iki yıllık burs verdi. Başarıya doymayan sanatçı 1999 yılına kadar bir çok başarılı sergiye imzasını attı. 1999 yılında ise Paris'te, Fnac’in Montparnasse Foto Galerisi’nde Karma 65 Yazar ve Sanatçının sergisi ile dünya turuna çıktı. "Küçüklüğümden beri insan yüzünde gizemli bir çekicilik bulurum " diyen Özkök'ün çektiği fotoğraflar, Newsweek, New York Times, World Literature Today, Books Abroad, Encyclopaedia Britannica, Les Lettres Françaises, L'Express, La Quinzaine Littéraire, Die Zeit, Der Spiegel, The Observer gibi dünyanın önde gelen yayın organlarında kullanıldı. "Nobel Ödüllü Edebiyatçılar" adlı kitabında, aralarında Orhan Pamuk'un da bulunduğu otuz dört Nobel ödüllü edebiyatçının portresi yer alıyor.Sadece bir fotoğraf albümü olmayan kitabında ayrıca, Lütfi Özkök üzerine Osman İkiz, Folke Isaksson ve Feridun Andaç'ın yazıları, Osman İkiz'in yaptığı söyleşiler, Nobel Edebiyat Ödülü'nü veren İsveç Akademisi Daimi Sekreteri Horace Engdahl'le yapılan söyleşi de yer almakta. Her bir edebiyatçının kısa yaşamöyküsü, ödül nedeniyle yaptıkları konuşmalardan alıntı ve ödülün verilme gerekçesi, Alfred Nobel ve Nobel Edebiyat Ödülü Madalyası hakkında bilgiler, 2006'ya kadar bu ödülün verildiği edebiyatçıların tam listesiyle kitap, bir fotoğraf albümü olmanın ötesine geçiyor. Sanatçının objektifinden "karanlığa can vererek" çekilmiş o eşsiz siyah beyaz portre fotoğrafları, sanat sevenleri fotoğraf evreninde doyumsuz bir yolculuğa çıkarmayı başarıyor."Ben ünlüler ile çalışmam,ilklerin fotoğrafçısı olmak isterim" diyen fotoğrafçı, 2002 yılında İrlandalı-Fransız yazar Samuel Beckett ile Beat Akımı’nın babalarından William S. Burroughs’un portreleriyle Fnac Fotoğraf Koleksiyonu’nun Milano ve Torino’da açılan sergilerine katılarak İsveç Hükümeti tarafından Illis Quorum Liyakat Madalyası ile onurlandırıldı. 81 yaşında olan Lütfi Özkök, sanat yaşamının bundan sonraki aşaması için ise `Fotoğrafını çektiğim yazarlar arasında Nobel`i alan 35. yazar çıkar mı biliyorum. Çünkü yaşım ilerledi. Artık pek fotoğraf çekmiyorum. Ama şans bu, bakarsın çıkar.` diyerek, aktif fotoğrafçılığı yavaş yavaş sonlandırıdığını belirtiyor.Ancak arşivindeki portreler hala gazete ve dergilerde yer alıyor ve yer almaya da devam edecek gibi gözüküyor.